Zelfmoord. Ik ben niet opzoek naar een dader. De wereld neemt de schuld wel op zich.

Ik gebruik normaal geen uitroeptekens in teksten.

Net zoals ik nooit roep.

Ik kan het niet. Ik durf het niet. Ik heb mijzelf al moeten leren om een punt achter mijn zinnen te zetten.

Maar ik kreeg onlangs telefoon en alles wat ik voelde had recht op een uitroepingsteken. Een signaal dat ik zelden de wereld in stuur. Mijn woede is woordeloos. Behalve vandaag.

“Fien, mijn schoonbroer is gisteren gestorven, zelfdoding. Niemand begrijpt waarom. Ze kwamen net van vakantie. Drie kinderen.”

Ik schrok.

Tintelingen.

Alles flikkerde. Vertraagde. Ruiste.

FUCK!!!! Wacht. Euh. Ik. Fuck!!

Hoe kan ik troosten wie achterblijft terwijl ik zo boos ben op een wereld die dit laat gebeuren?

Ik heb altijd aan de kant van de zelfmoordenaar gestaan.

Ik heb altijd hun rechten willen verdedigen.

Sommigen zeiden dat dat niet legitiem was,

dat ik niet mocht spreken in hun plaats.

MAAR WIE GAAT HET DAN WEL DOEN?

Ik heb mijzelf inderdaad niet gedood,

dus ik zal nooit weten wat het werkelijk is.

Maar het onbegrip voor de gedachte aan een zelfgekozen dood,

Voor de daad, voor de nabestaanden. De taboe die zich in de kleinste dingen manifesteert, Fuck!   Er blijven doden vallen.

Omdat er gezwegen wordt. Verborgen. Uitgewist. Gemeden. Afgevoerd.

En terwijl ik dit denk, klinkt aan de andere kant van de lijn een stem.

 “Fien; dit zou toch verboden moeten zijn,

dat kan toch niet.

Drie kinderen,  

de oudste doet volgende week zijn communie,

zonder vader,

dat kan toch niet,

dit zou toch verboden moeten zijn?!”.

“Lieve schat, tuurlijk zou dit verboden moeten zijn”. wil ik zeggen.

Dat mag je niet doen.

Geen brief.

Geen signaal.

Geen hulpvraag. Maar in alle stilte sterven terwijl je hoofd ruist van radeloosheid.

Dat zou verboden moeten zijn.

De enige wereld waar je alsof mag doen is de wereld van de fictie. het dagelijkse leven moet waarachtig zijn. geliefden hebben recht op jouw waarheid.

Hoe naakt ook. En tegelijk denk ik.

Hij had verdomme gelijk.

Ikzelf heb het enkele keren uitgesproken.

Ik wil dood.

Een stigma van kwetsbare vogel als gevolg. De duizend redenen om wel te willen leven gratis opgesomd.

Net als hulpverlenings- en wachtlijsten. Voor alle duidelijkheid: dat hielp niet. Ik had liever iemand gehad die zei: ik ook.

Soms.

Wel eens. Of iemand die vroeg: hoe komt het?

Wat heb je nodig om te willen leven?

De feiten:

In 2023 maakten 1862 mensen een einde aan hun leven, gemiddeld vijf zelfdodingen per dag in België.  1040 mannen tegenover 826 vrouwen. 28 pogingen per dag, enkel in Vlaanderen. Wereldwijd vier doden per seconde. Tegen de tijd dat je deze tekst hebt gelezen zijn er 1200 mensen gestorven. Tenzij je traag leest, dan zijn het er meer.

Mochten dat de cijfers zijn van een oorlog, dan noemt men dat een genocide, een misdaad tegenover de mensheid. Mochten dat de cijfers zijn van verkeersdoden dan zouden er overal verkeersdrempels en waarschuwingsborden staan. Mochten dat de cijfers zijn van corona, we zaten in een lockdown.

De zelfdodingscijfers staan enkel in rapporten van de preventiediensten. In stilte, ergens in een hoekje uit angst voor copiecats. Doodzwijgen als strategie voor minder doden. Ik geloof er niet in. Wanneer gaan we de samenleving aanpakken in plaats van die angst? Wanneer gaan we naar de oorzaak kijken, in plaats van de gevolgen te proberen beperken? Symptoombestrijding.

Stel, gewoon, heel even, een gedachten experiment. Stel dat je de zelfmoordenaar zou kunnen interviewen? Wat zou je dan vragen? Stel dat ze allemaal samen konden betogen? Zouden ze iets gelijkaardigs scanderen? Ik vermoed van wel.

Het verlies is te hard, De vragen waarmee je achterblijft zijn te hard. De stilte is te hard.  want ook de nabestaanden moeten navigeren in de taboe. Terwijl ze recht hebben op troost zonder medelijden.troost zonder oordeel. En natuurlijk hebben ze ook recht op gewoon troosteloosheid. op levenslang verdriet om het vergane leven.

Het zou verboden moeten zijn om de zelfmoordenaar te negeren. Het zou verboden moeten zijn. Dit zwijgen. Die bange beladen stilte die onderdrukt.

Zelfmoord zou luid en duidelijk op de politieke agenda moeten staan. Ze zouden in het parlement moeten zitten, alle nabestaanden, alle mensen die ooit een poging ondernamen, alle mensen die het van plan zijn. Er zou geen plaats genoeg zijn. Maar ze zouden hun stem moeten laten horen.

En wij zouden moeten luisteren. We zouden ons oncomfortabel mogen voelen. Dat is ok. Maar we zouden niet mogen weggaan. niemand mag prutsen met de volumeknop. We moet nadenken over helende woorden én daden. We zouden voor alle duidelijkheid niet naar een dader zoeken. De wereld neemt de schuld wel op zich. Maar wij zijn ook verantwoordelijk. net als iedereen. Voor iedereen.